“นิวรณ์ 5” กิเลสที่กั้นจิตไม่ให้ก้าวหน้าในคุณธรรม เกิดขึ้นในช่องทางใจระหว่างการปฏิบัติสมาธิภาวนา เป็นเครื่องขวางกั้น ทำให้จิตขุ่นมัว ไม่เป็นสมาธิประกอบด้วย 5 อย่างดังนี้

1. กามฉันทะ คือ ความพอใจในกาม, ความต้องการกามคุณ

2. พยาบาท คือ ความคิดร้าย, ความขัดเคืองแค้นใจ

3. ถีนมิทธะ คือ ความง่วงเหงาความซบเซาเซื่องซึม, ความหดหู่

4. อุทธัจจกุกกุจจะ คือความฟุ้งซ่านรำคาญใจ, ความกระวนกระวายคิดไปในกาม พยาบาทเบียดเบียน

5. วิจิกิจฉา คือความลังเลสงสัย ความเคลือบแคลงเห็นแย้ง

การจะระงับนิวรณ์ได้ สิ่งสำคัญที่สุด คือ “การมีสติ” ระลึกรู้ถึงนิวรณ์ที่เกิดขึ้น และการใช้ “กำลังของสติ” ไม่ให้จิตน้อมไปตามความคิดเหล่านั้น นั่นจะทำให้นิวรณ์อ่อนกำลังและดับไป นอกจากนี้ การไม่ตั้งความพอใจในสิ่งใดสิ่งหนึ่ง การเจริญพรหมวิหาร 4 รวมถึงการเจริญโพชฌงค์ 7 ก็ทำให้นิวรณ์ระงับได้ เช่นเดียวกัน

ทั้งนี้ ในการเจริญสมาธิภาวนา เราอาจใช้นิวรณ์เป็นกรอบนิมิตได้ว่า สมาธิช่วงไหนควรเป็นไปเพื่อให้จิตสงบ หรือช่วงไหนควรเป็นไปเพื่อการพิจารณาให้เกิดปัญญา ได้อีกด้วย

Time stamp 6744-3d:

(00:38 ) ปฏิบัติภาวนา เจริญอานาปานสติ

(10:27 ) ความหมายของนิวรณ์

(12:42 ) กามฉันทะ

(23:35 ) ความพยาบาท

(31:25 ) ถีนมิทธะ

(37:15 ) อุทธัจจะ กุกกุจจะ

(41:12 ) วิจิกิจฉา

(44:47 ) วิธีแก้ นิวรณ์ 5

(53:50 ) โพชฌงค์ 7 ระงับ นิวรณ์ 5 ได้

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.